idea

حتما شنیده اید که میگویند ایده تمام دارایی یک کسب و کار است ! یا گفته می شود ایده ی خوب میتواند شما را به بخش زیادی از آرزوهایتان برساند. ۹۹ درصد ایده ها (بخصوص آن هایی که بر مبنای دانش عمیقی نباشند) پیش از شما به ذهن سایر افراد هم خطور کرده است. همه ی انسان ها علاقه ی زیادی به قدرت و ثروت دارند. روزانه صدها نفر ایده تولید موجود در ذهن خود را عملی کرده و مشاعل مختلف تولیدی را آغاز کرده و طبق محاسبات روی کاغذ سود زیادی را پیش رویشان تجسم میکنند، نتیجه ای  که معمولا در دنیای واقعی اتفاق نمی افتد.

فهرست مطالب

پیش گفتار

حقیقت آن است که در همان لحظاتی که ایده ای در ذهنتان نقش میبندد حداقل پانزده نفر دیگر در سرتاسر جهان به آن  فکر میکنند. بسیار مهم تر از ناب بودن ایده، توانمندی شما در اجرایی کردن و کسب درآمد از آن است. تجربه ثابت کرده ممکن نیست ایده ای ازهمان ابتدا پختگی لازم را داشته باشد، این هنر و خلاقیت صاحبان صنعت است که ایده ای را ارزشمند یا بی ارزش میکند.

بسیاری از افراد به حدی در انتخاب موضوع کسب و کار خود وسواس به خرج می دهند که مدت ها در جست و جوی ایده زمان صرف کرده و نهایتا هیچ کار خاصی را آغاز نمی کنند. این مقاله برای افرادی است که علاقمندند در حوزه ی تولید کسب و کار جدیدی را راه اندازی کنند و اطمینان خاطر دارند که از نظر شخصیتی مناسب این حوزه هستند. در صورتیکه هنوز مقاله ی اول ما در رابطه با صفات شخصیتی یک تولید کننده را مطالعه نکرده اید، توصیه میکنیم قبل از ادامه دادن این مقاله از طریق لینک آن را مطالعه نمایید.

این مقاله در دو بخش شما را یاری میکند

در بخش نخست، نکات و تجربیاتی در خصوص انتخاب ایده عنوان می شود. متاسفانه هیچ مشاوری نمی تواند دقیقا محصولی را به شما پیشنهاد کند که با تولید آن ثروتمند شوید، و از طرفی چنانچه پیشنهاد شگفت آوری وجود داشته باشد قطعا آن را برای ارتقای خود نگاه میدارد.  انتخاب حوزه ی کاری به ویژگی های شخصی، استعدادها، نقاط قوت، سرمایه و علایق شما بستگی زیادی دارد، به همین خاطر در این بخش صرفا تجربیات مهم خود را به شما منتقل میکنیم.

در بخش دوم، بصورت مفصل روش های ارزیابی ایده مطرح خواهند شد. یکی از دلایل عمده ی شکست و ضررهای هنگفت کارآفرینان حوزه تولید جدی نگرفتن مباحث آنالیز و بررسی طرح است. در این مرحله ایده ی شغلی شما بررسی و مسیر حرکت شما شفاف تر خواهد شد.

بخش اول: نکات مهم در انتخاب ایده برای تولید (انتخاب ایده)

افسانه های زیادی برای انتخاب ایده خلق کرده اند؛ “فلان کارآفرین یک روز بارانی زیر درخت گیلاس در اوج مشکلات و سختی ها و ناامیدی به ناگهان از جا برخاست، یک ایده ی فوق العاده … تحول زندگی آقای فلان درست در همان لحظه آغاز شد” همین افسانه های تکراری و سطحی باعث میشوند در انتخاب موضوع فعالیت بیش از حد وسواس به خرج دهیم.

توزیع نسبتا عادلانه ی سود در شرایط معمولی

علت اصلی شروع هر کسب و کاری رسیدن به سود و منفعت مالی است. با ساده سازی قواعد اقتصادی میخواهیم یک اصل مهم را به شما یادآور شویم، اگر کاری بشدت سودآور باشد بسیاری از سرمایه های کارآفرینان بسمت آن سرازیر شده و به زودی با افزایش فعالان آن حوزه عرضه و تقاضا به تعادل رسیده و سودآوری آن به حد منطقی و میانگین کسب و کارها نزدیک می شود، مگر آنکه مزیت رقابتی خاص و تاثیر گذاری وجود داشته باشد. بعبارت ساده تر، اگر ویژگی خاصی نداشته باشید هیچ کسب و کاری نیست که شما را بسادگی ثروتمند کند! پس چنان چه از روابط شغلی مستحکم و خاص، سرمایه ی کلان، توانمندی یا تخصص خاص فنی و … بهره مند نیستید، اطمینان داشته باشید به صرف ایده هیچ معجزه ی خاصی برای زندگی مالی شما اتفاق نخواهد افتاد.

شما باید مانند بسیاری از فعالان حوزه ی تولید فرآیندی را طی کنید که به تدریج منجر به توسعه ی شما می شود. اصلی ترین پارامتر در موفقیت کسب و کارها شکل گیری روابط قدرتمند با تامین کنندگان، مشتریان و … است که با اعتمادی دو سویه در یک بازه ی زمانی نسبتا طولانی بوجود می آید.

مهم ترین پیش نیاز در انتخاب ایده های تولیدی

در انتخاب ایده ی تولیدی میان فاکتورهای سود و سنخیت، سود ۲۵ درصد و سنخیت ۷۵ درصد اهمیت دارد.

سنخیت به معنای هماهنگی کامل شما با ایده و حوزه ی فعالیت شماست. کسی که از بوی سیگار متنفر است و سیگار کشیدن را عملی ناپسند و ضد اجتماعی میداند صرفا برای رسیدن به سود بیشتر نمی تواند در زمینه ی تولید توتون و تنباکو یا ذغال قلیان فعالیت کند ! چنین شخصی حتی اگر به سود برسد بسادگی در اولین شرایط دشوار کاری تمایل به انفصال و رهایی از کسب و کارش خواهد داشت.

یکی از توصیه های های رایج ولی غلط مشاوران آن است که عنوان میکنند در اولویت اول به سود فکر کنید حتی اگر از موضوع کسب و کار متنفرید. حتی اگر انسان قوی، عاقل و با تدبیری باشید، در شرایط دشوار تنها چیزی که شما را به جنگیدن و ادامه دادن برای رسیدن به موفقیت یاری میکند علاقه ی شما به موضوع فعالیت و کسب و کار شما است. در خصوص ایجاد کارگاه های تولیدی موارد بسیار زیادی را دیده ام که کارآفرین علیرغم سود بالا و شرایط مناسب کاری صرفا بعلت عدم سنخیت اقدام به واگذاری یا تعطیلی واحد تولیدی کرده است.

در انتخاب حوزه ی فعالیت، نقاط قوت خود را در نظر بگیرید

معمولا افراد در اولین تجربیات کارآفرینی، تمایل به فعالیت در حوزه هایی دارند که برای آن ها غیر تخصصی محسوب شده و دانش کاملی ندارند. علت چیست ؟ حوزه هایی که در آن ها تجربه ی قبلی وجود ندارد آسان تر و کم دردسرتر بنظر میرسند! بعنوان یک مشاور کسب و کار به شما تضمین میدهم، بدون تجربه و دانش کافی،  فعالیت در هیچ حوزه ای منجر به موفقیت نخواهد شد.

مدت ها قبل مخترعی بود که روی طرحی کار کرده بود و در پی انجام مابقی مراحل بود. طرح او شکل دهی فلزات با کمک فشار سیال مایع است، چیزی که ده ها سال است در کتب دانشگاهی رشته ی ساخت و تولید تدریس می شد و صدها مقاله در خصوص آن چاپ و منتشر شده است. متاسفانه دوستی که برای مشاوره آمده بود تحصیلات دانشگاهی مرتبط نداشته و با اصطلاح هیدروفرمینگ آشنایی نداشت، اما زمان و هزینه ی زیادی برای دستیابی به این ایده ی از پیش کار شده صرف کرده بود.

تمامی حوزه ها در سطوح مقدماتی آسان و جذاب و در سطوح اجرایی و تخصصی دشوار و پیچیده بنظر میرسند، هرگز از تخصصی که برای آن سال ها زحمت کشیده اید براحتی دست نکشید. آن چیزی که در اختیار دارید مزیت و توانمندی شماست، تا حد امکان از آن بهره برداری کنید. بهترین انتخاب ها برای شما حوزه هایی است که در آن تحصیل کرده یا دوستان و آشنایان با تجربه ای داشته باشید. مشکلات و موانعی که در خصوص چنین کارهایی به ذهن شما خطور میکند در فعالیت های دیگر به مرور زمان و با صرف هزینه ی بالا بدست خواهند آمد.

بخش دوم: ارزیابی ایده

پیش از آغاز ، لازم است به عنوان صاحب ایده تمامی جوانب را بررسی کرده و از مسیر پیش روی خود آگاه باشید. این بخش کمک میکند روند صحیح بررسی های ایده را به درستی انجام دهید.

بررسی نمونه های مشابه

منظور از ایده های مشابه، یکسان بودن تمام ویژگی های دو کسب و کار نیست، بلکه منظور ماهیت کلی ایده یا نوع محصولات تولیدی است. ممکن است مزیت شما صرفا در بخش بازاریابی یا نیروی انسانی ارزان قیمت باشد، با این حال شما با تمامی جزئیات مدل کسب و کار رقبایتان آشنایی ندارید. خوشبختانه از آن جایی که موضوع ما در این سمینار به کسب و کارهای تولیدی اختصاص دارد، ارزیابی تا حد زیادی ساده سازی شده و بر مبنای محصولات مشابه و تکنولوژی ساخت  قابل انجام است.

اگر ایده ی شما هنوز هیچ نمونه ی مشابهی ندارد کمی بیشتر احتیاط کنید. بنگاه های اقتصادی بزرگ و صاحبان صنایع،  مطالعات جامعی در حوزه ی فعالیت های خود انجام میدهند. مساله را با این دیدگاه بررسی کنید که این ایده قبلا به ذهن صاحبان صنعت رسیده اما ترجیح داده اند آن را اجرایی نکنند. ممکن است در حال حاضر بازار پذیرش چنین محصولی را نداشته یا تولید و عرضه ی  آن صرفه اقتصادی نداشته باشد. در موارد زیادی موانع قانونی در فرآیند تهیه ی منابع اولیه یا عرضه ی محصولات وجود دارد که لازم است پیشاپیش از آن ها اطلاع داشته باشید.

ایده جدید دقیقا برگ برنده نیست

خلاف آنچه کارآفرینان کم تجربه گمان می کنند، ایده ی کاملا جدید  یک برگ برنده نیست. یک محصول یا ایده ی نو برای معرفی شدن به مشتریان تبلیغات و سرمایه ی بسیار زیادی نیاز دارد. یکی از نمونه هایی که اکثرا مثال میزنند اپلیکیشن و استارتاپ اسنپ است، شاید فکر کنید ثروت و شهرت اسنپ از ایده ی ناب آن نشات گرفته ولی بد نیست بدانید اجرای چنین ایده ای در زمان حال، حداقل ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیارد تومان سرمایه اولیه نیاز دارد. تنها امتیاز مثبت یک ایده کاملا جدید، پتانسیل بالای آن در جذب سرمایه از طرف سرمایه گذار است که آن هم اما و اگرهای فراوانی داشته و بسیاری اوقات به نتایج مطلوب ختم نمی شود.

رونق تولید

به نمودار رشد قیمت محصولاتی که میخواهید تولید کنید توجه ویژه ای نمایید. اگر سایر محصولات در این حوزه نسبت به محصول مورد نظرتان، رشد قیمت بیشتری داشته اند احتمالا تولید محصول بواسطه ی تعداد زیاد تولید کنندگان یا عدم استقبال بازار، آینده ی روشنی نخواهد داشت.

فروش محصولات زمانی رونق میگیرد که نسبت به موارد مشابه از مزیت رقابتی برخوردار باشند. بسیاری از تولیدکنندگان تصمیم می گیرند با کاهش قیمت این مزیت رقابتی را ایجاد کنند، هدفی که با سرمایه های کم یا متوسط امکان پذیر نیست. تولیدکنندگان قدیمی بواسطه ی روابط عمیق تر با تامین کنندگان و فروشندگان و بهینه سازی منابع انسانی و تجهیزات و فرآیندهای تولید در خنثی کردن استراتژی شما تواناتر بوده و در عین حال نسبت به شما هزینه های بسیار کمتری برای بازاریابی محصولات خود پرداخت میکنند.

برای جمع بندی، در این مرحله باید فرآیندهای مختلف تولید محصول هدف، ملاک های ارزیابی کیفی ، روش های بازاریابی و حداقل و حداکثر قیمت آن را ارزیابی نمایید.

امکان سنجی ایده

شاید ایده ی تاسیس هتل پنج ستاره در مریخ بسیار جذاب و پرسود باشد اما یقینا هیچ گاه باعث پیشرفت مالی  شما نخواهد شد! بخش کلیدی تحلیل و تدوین مدل کسب و کار، بررسی توانمندی های شما در اجرای ایده است. در مقالات قبلی به ویژگی های شخصیتی مورد نیاز برای کارآفرینی اشاره شده است، اما در این بخش بررسی های دقیق تری از کسب و کار مورد نیاز است.

-محاسبه اولیه

پس از انتخاب دقیق محصولات و فرآیند ساخت حین پروراندن ایده تولید لازم است هزینه ی خرید تجهیزات، تهیه مواد خام، هزینه ی انبار، حمل و نقل، نیروی انسانی و تهیه سوله یا کارگاه را محاسبه کنید. اگر مدل کسب و کار خود را تهیه کرده باشید این محاسبات به مراتب ساده تر و دقیق تر خواهند بود، ولی در این مرحله اگر امکان محاسبات دقیق وجود ندارد نگران نباشید، بلکه سعی کنید ارقام را بصورت محتاطانه در نظر بگیرید.

تجربه نشان داده بصورت خوشبینانه هزینه ای که محاسبه می کنید تقریبا معادل نصف هزینه ی واقعی خواهد بود، پس شما هم جانب احتیاط را رعایت کرده و هزینه های بدست آمده برای احداث کارگاه را دو برابر فرض کنید. علاوه بر تامین این سرمایه لازم است هزینه های ماهیانه تولیدی تا دو سال اول فعالیت را به عدد اول اضافه کرده و نهایتا سرمایه ی مورد نیاز برای طرحتان را تخمین بزنید.

-حدالامکان وام یا قرض نگیرید

توصیه میکنیم در مقیاس های کوچک و متوسط، برای شروع از وام های بانکی یا پول های قرضی استفاده نکنید. همواره بیاد داشته باشید کسب و کار تولیدی هیچگاه بصورت مطلق قابل پیش بینی نیست، پس حتی برای شرایط دشوار و خروج از بازار هم برنامه ای مشخص داشته باشید. استفاده از وام و نیاز به بازپرداخت گاها شما را ناچار به ادامه ی فعالیت کرده و در یک بازه ی زمانی نه چندان طولانی بسیار بیشتر از آنچه که باید، متضرر خواهید شد. راه حل مناسب برای جبران کسری بودجه استفاده از شرکای جدید یا ایجاد تغییر در ایده و محصولات به نحوی است که به نیروی انسانی، تجهیزات و فضای کمتری نیاز داشته باشد.

-مراحل قانونی

مساله مهم دیگر مباحث قانونی مربوط به کسب و کار، عالی الخصوص مجوزها و پروانه های شروع کار است که شاید در ماه ها و حتی سال های اولیه ی تولید مهم تلقی نشود، ولی همچون یک سانحه ی رانندگی که به یکباره خسارات جبران ناپذیری به بار میاورد، فعالیت بدون مجوز میتواند نتیجه ی سال ها فعالیت شما را به باد دهد. بهتر است قبل از شروع کار شرایط و ضوابط اخذ مجوز در حوزه ی مورد نظر خود را کاملا بررسی کرده و در صورتی که قوانین سخت گیرانه ای وجود داشته باشند، زمینه ی کاری خود را تغییر دهید.

-دانش فنی

توجه داشته باشید اگر ایده ی شما نیاز به دانش فنی خاصی دارد، کسب این دانش نیازمند هزینه یا زمان زیادی خواهد بود، استراتژی های خود را بگونه ای تنظیم کنید که دانش فنی در قالب یک شراکت خوب با متخصصین امر بدست آید. بکارگیری کارشناسان متخصص راه حل دیگری است که ضمن هزینه ی زیاد راندمان مناسب و چشمگیری نخواهد داشت، این شما هستید که باید نیروهای انسانی و کسب و کار خود را مدیریت کنید، استخدام چنین نیروهایی ابتکار عمل و مدیریت صحیح پروژه را از شما سلب خواهد کرد.

-حضور مستقیم در کارخانه

یکی دیگر از نکات حائز اهمیت مساله ی زمان است. اگر هدف شما از ایجاد کارگاه یا کارخانه ی تولیدی کسب درآمد از شغل دوم است، بیاد داشته باشید این حوزه به شدت زمان بر است و امکان مدیریت و توسعه ی آن از راه دور امکان پذیر نیست. منابع انسانی هر چقدر هم توانمند و دلسوز، در غیاب شما آنگونه که لازمه ی پیشرفت و سوددهی کسب و کار شما باشید فعالیت نمیکنند. اگر زمان کافی برای پیشبرد فعالیت های تولیدی خود ندارید حتما نیازمند شریکی امین و قابل اعتماد خواهید بود تا شرایط مناسب برای ورود به عرصه ی تولید را فراهم آورید.

ارزیابی بازار

ممکن است شما هم مانند بسیاری از کارآفرینان کم تجربه از کلمه ی تحلیل بازار هراس داشته باشید، جای نگرانی نیست، با ساده ترین مفاهیم شما را راهنمایی خواهیم کرد.  معمولا فروش از تولید دشوارتر است. نتیجه ی تمامی تلاش ها و سرمایه گذاری های فعالیت تولیدی در نهایت به یک فروش خوب منتهی می شود، پس بهتر آن است از ابتدا تا حد امکان بازار را تجزیه و تحلیل کرده باشید.

-بررسی نمونه های مشابه

اگر محصول شما نمونه های مشابهی دارد میتوانید تعدادی از آن را بعنوان حجم نمونه خریداری کرده و در بازارهای کوچک یا شهرهای دیگر اقدام به فروش کنید. فرض کنیم ایده ی ما تولید نمکدان های تزئینی است، با کمی جست و جو در موتورهای جست و جو میتوان به طرح های مختلف نمکدان که در سایر کشورها تولید میشوند دسترسی داشت. یک استراتژی مناسب استفاده از طرح های خارجی جهت تولید داخلی است.

نهایتا چند طرح انتخاب شده و با کمی هزینه و قرارگیری تصاویر مربوطه در صفحات اجتماعی مرتبط، مانند صفحات آشپزی یا لوازم تزئینی و … میتوان میزان استقبال از هر کدام را مورد بررسی قرار داد. این بررسی ساده و کم هزینه به شما کمک می کند بهترین ایده برای تولید اولیه را انتخاب کنید.

-فروش آزمایشی

در گام بعدی میتوانیم از فروشگاه های خارجی چند طرح مختلف را در بسته های ۵۰۰ تایی یا ۱۰۰۰ تایی خریداری کرده و اقدام به فروش کنیم. در ازیابی های اولیه از بازارهای اصلی هدف استفاده نکنید، بلکه ناحیه ی کوچکی از آن را انتخاب کرده و با روش ها و قیمت های مختلف اقدام به اخذ سفارش نمایید.

در مثالی که زدیم، فروشگاه های لوازم آشپزخانه ی مناطق پونک، فرجام، یافت آباد و تجریش را بعنوان نواحی آزمایشی ارزیابی کرده و با اعزام ویزیتور و نشان دادن نمونه کارها محصولات خود را به فروش میرسانیم. در هر کدام از این نواحی طرح ها یکسان ولی قیمت ها متفاوت خواهند بود. ویزیتور پس از مراجعه به هر فروشگاه ضمن ارائه ی کارت برای فروش های آتی اطلاعات تماس فروشگاه را نیز ثبت میکند.پس از پایان بررسی اولیه میتوانید قیمت مناسب آن را تعیین کرده و پس از یک بازه ی دو هفته تا یک ماهه از طریق مراجعه یا تماس تلفنی با فروشگاه های قبلی از میزان فروش مطلع شوید.

-ارزیابی فروش

پس از این مرحله میتوانید درصد موفقیت ویزیتورها و میانگین سفارش ماهیانه به ازای هر ویزیتور را تعیین نمایید. البته این شبیه سازی برای بهترین مدل فروش محصول نیست، چه بسا قرارداد با شرکت های پخش نتایج بهتری در پیش داشته باشد، اما همین نوع از شبیه سازی نیز میتواند نتایج خوبی در اختیارمان قرار دهد.

فرآیند فروش محصول به مرور زمان بهینه شده و با افزایش اعتبار برند و آشنایی بیشتر مشتریان رشد صعودی خواهد داشت، پس نتایج حاصل از ارزیابی ها تنها بخش کوچکی از فروش شما را نمایش داده و رضایت بخش بودن آن یک تاییدیه محکم بر صحت انتخاب و ایده تولید شماست. در این مرحله نگران اعتبار خود نزد مشتریان نباشید، شما زمان و حجم بازار بزرگی دارید که این جامعه ی آماری در برابر آن ناچیز است. ارزیابی و تحلیل بازار هزینه بر خواهد بود ولی بدیهی است که این هزینه نسبت به ضرر تحمیل شده حاصل از یک فعالیت اشتباه اقتصادی به مراتب کمتر است، پس خلاف تصمیم اکثر کارآفرینان شکست خورده ارزیابی و تحلیل بازار را جدی بگیرید.

-اهمیت مشاوره

چنانچه دوستان یا همکاران قابل اعتمادی دارید که در حوزه هایی نزدیک به ایده ی شما فعالیت میکنند، در کنار نتایج و تحلیل ارزیابی های اولیه بازار، میتوانید از نظرات آن ها نیز بهره مند شوید ولی فراموش نکنید صرفا بر مبنای چنین نظراتی کسب و کار جدیدی آغاز نکنید!

ابزاری قدرتمند برای ارزیابی آینده ی ایده

ممکن است در این لحظه بسیاری از کسب و کارها موفق باشند ولی آینده ی درخشانی پیش روی آن ها وجود نداشته باشد. شرایط و قوانین همواره در حال تغییرند، امروزه کسی به دنبال فروش برگه های تخفیف پارک ارم نیست ! چیزی که شاید هفت یا هشت سال پیش کاملا طبیعی محسوب میشد امروز با وجود وبسایت هایی چون نت برگ و تخفیفان کاملا غیر طبیعی بنظر میرسد.

ابزار گوگل ترند

شاید گمان کنید مطالعه ی تغییرات رفتاری مردم و نیازمندی های بازار، نظرسنجی های گسترده و صرف هزینه ی بالایی طلب کند ولی ابزاری را معرفی میکنیم که به شما کمک شایانی در بررسی ایده تولید خواهد کرد. Google Trends بصورت رایگان وضعیت واژه هایی که در گوگل جست و جو میشوند نمایش میدهد. شما بعنوان کاربران اینترنت حتما تایید خواهید کرد که پیش از هر فعالیت جدی، از طریق گوگل جست و جو کرده و اطلاعات بیشتری بدست می آورید، لذا میزان جست و جو شدن هر عبارت شاخصی برای میزان کاربرد و گستردگی عمومی آن است.

Google Trends تعیین خواهد کرد هر کلمه یا عبارت در سال ها و روزهای اخیر در محدوده های مکانی مختلف چه میزان جست و جو شده و روند رشد آن بصورت صعودی یا نزولی بوده است. کافیست خود را جای مشتریان گذاشته و کلمات کلیدی کسب و کار خود را پیدا کنید، در ادامه با یک مثال نحوه استفاده از این ابزار را بررسی خواهیم کرد.

مثال عملی

اسپینر یک اسباب بازی چرخشی است که در سال های پیش فروش فوق العاده ای داشته است. فرض کنیم قصد تولید این اسباب بازی را داریم. در ابزار Google Trends عبارت “خرید اسپینر” را جست و جو میکنیم.

میزان جست و جوی این کلمه را در تصویر فوق مشاهده میکنید، تا قبل از سال ۲۰۱۶ جست و جویی برای این اسباب بازی وجود نداشته است، پس تولد و معرفی این محصول در بازار ایران از سال ۲۰۱۶ بوده است. با تبلیغات موثر، از اواسط سال ۲۰۱۶ تا اواسط سال ۲۰۱۷ موج عظیمی از خریداران اسپینر اقدام به جست و جو برای طرح های مختلف آن کرده اند، ولی به یکباره از اواخر سال ۲۰۱۷ موج خرید این اسباب بازی فروکش کرده و جست و جو برای آن روند نزولی داشته است. ضمنا بیشترین جست و جو در شهرهای بوشهر، کرج و کرمان بوده است.

Visits: 242

0 Reviews

Write a Review

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

جستجو در سایت

درحال بارگذاری ...
واحد فروش